UNESCO DÜNYA MİRAS ALANLARI LİSTESİ
UNESCO Dünya Miras Alanları Listesi’ne kayıtlı 21 dünya mirasımız bulunuyor. Bunların ikisi yani hem kültürel hem de doğal miras alanı özelliklerine sahip karma miras alanı, diğerleri kültürel miras alanıdır. Kültürel miras alanlarından ikisi kültürel peyzaj, biri de arkeolojik alandır.
İstanbul’un Tarihi Alanları:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi:
06.12.1985
İstanbul, yerleşim tarihi 300 bin, kentsel tarihi yaklaşık 3 bin, başkentlik tarihi 1600 yıla kadar uzanan Avrupa ile Asya kıtalarının kesiştiği noktada bulunan bir dünya kentidir. Bu görkemli geçmişi ile farklı dinleri, kültürleri, toplulukları ve yapıtları benzersiz bir coğrafyada bir araya getiren İstanbul’un bu eşsiz tarihi alanları, 1985 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne 4 bölüm halinde dahil edilmiştir: Sultanahmet Arkeolojik Parkı, Süleymaniye Camii ve Çevresi Koruma Alanı, Zeyrek Camii ve Çevresi Koruma Alanı ve İstanbul Kara Surları.
Kapadokya ve Göreme Milli Parkı:
NİTELİĞİ :
Doğal ve Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi:
06.12.1985
Kapadokya bölgesi, doğa ve tarihin bütünleştiği bir yerdir.
Coğrafi olaylar Peribacalarını oluştururken, tarihi süreçte, insanlar da bu peribacalarının içlerine ev, kilise oymuş, bunları fresklerle süsleyerek, binlerce yıllık medeniyetlerin izlerini günümüze taşımıştır.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan alanlar içinde, Göreme Milli Parkı, Derinkuyu ve Kaymaklı Yeraltı Şehirleri, Karain Güvercinlikleri ve Soğanlı Arkeolojik Alanı da yer almaktadır.
Sivas Divriği Ulu Cami ve Şifahanesi:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi:
06.12.1985
Beş yapıdan oluşan bir külliyenin ana yapıları olan birbirine bitişik Ulu Cami ve Darüşşifa, tarihçesi Hititlere kadar geri giden bir yerleşimde, Sivas’ın Divriği ilçesindedir. İslam mimarisinin bu başyapıtı iki kubbeli türbeye sahip cami ve ona bitişik bir hastaneden oluşmaktadır.
Bu eserin bezemeleri, süslemeleri o kadar güzeldir ki ona bakanlar bir camiye değil de bir heykele baktıkları duygusuna kapılırlar.
Hitit Başkenti Hattuşa:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi:
28.11.1986
Çorum-Boğazköy’de bulunan Hattuşa, Hititler’in geç tunç çağı dönemindeki başkentidir. Hitit İmparatorluğu’nun başkenti olarak Anadolu’da yüzyıllar boyu çok önemli bir merkez olmuştur.,
M.Ö. 3000’den itibaren yerleşim görülmekte ise de kent, tarih sahnesinde, Hitit İmparatorluğu’nun MÖ 1700-1300 yılları arasındaki başkenti olarak yer almıştır.
Hattuşa, dünya mirası ilan edilen dördüncü kültürel varlığımızdır.
Nemrut Dağı:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi:
11.12.1987
Nemrut Dağı ve Kommagene Kralı Antiochos’a ait Tümülüs ve kutsal alanlar, Milli Park olarak koruma altına alınmış ve 1987 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilmiştir.
Dünyanın en yüksek açıkhava müzesi olarak da adlandırılan Nemrut Dağı, yüksekliği on metreyi bulan büyüleyici heykelleriyle, metrelerce uzunluktaki kitabeleriyle, Adıyaman ili Kahta ilçesi sınırları içerisinde bulunan Kommagene krallığından kalma bir antik kenttir.
Ksanthos-Letoon:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi:
09.12.1988
M.Ö. 700-300 arasında yaşadıkları bilinen Likyalıların başkenti olan Ksantos, antik çağda Likya’nın en büyük idari merkezi olarak bilinmektedir. Ksantos ile birlikte 1988 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne dahil olan Letoon ise Antik dönemin en önemli dini merkezlerinden biridir. Fethiye-Kınık’ta kurulu olan Ksantos ile Letoon arasında 4 km. mesafe vardır.
Pamukkale ve Hierapolis Milli Parkı:
NİTELİĞİ :
Doğal ve Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi:
09.12.1988
Pamukkale, Çaldağı’nın güney eteklerinden gelen kalsiyum oksit içeren suların oluşturduğu görkemli beyaz traverten havuzlardan oluşmuştur. 2700 metre uzunluğunda ve 160 metre yüksekliktedir.
Parlak beyaz rengiyle Pamukkale’yi 20 km uzaklıktan görmek mümkündür.
Tepesinde Roma’dan kalma Hierapolis adlı kutsal antik şehir bulunmaktadır.
Tarihi Safranbolu Kenti:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi:
Karabük il sınırları içinde yer alan tarihi Safranbolu şehrinde, coğrafi konumu nedeniyle çok eski devirlerden beri yerleşim görülmektedir.
Safranbolu, evleri, sokakları, çarşısı, camileri, mezarlıkları ile tam bir müze şehridir.
Türk kentsel tarihinin bozulmamış bir örneği olan Safranbolu, geleneksel şehir dokusu, ahşap yığma evleri ve anıtsal yapılarıyla bütünü sit ilan edilmiş ender kentlerden biridir.
Truva Antik Kenti:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi:
02.12.1998
Çanakkale’de bulunan Truva, dünyadaki en ünlü antik kentlerden biridir.
Truva Antik Kenti, Anadolu, Ege ve Balkanların buluştuğu bu benzersiz coğrafyada yerleşmiş olan uygarlıkları izlememizi sağlamaktadır. Truva’daki en erken yerleşim katı M.Ö. 3000-2500 ile erken Bronz Çağı’na tarihlenmektedir.
Ünlü tahta atın kopyası, bugün bu dünya mirasımızın girişinde ziyaretçilerini karşılıyor.
Selimiye Camii ve Külliyesi:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi:
27.06.2011
İstanbul’un fethinden önce Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti olan Edirne’nin en önemli anıtsal eseri olan Selimiye Camii ve Külliyesi, 16. yy.’da Sultan II. Selim adına Mimar Sinan tarafından yapılmıştır.
Teknik mükemmelliği, boyutları ve estetik değerleriyle döneminin ve sonraki zamanların en muhteşem eseri olan bu cami, mimarlık sanatının en görkemli örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Çatalhöyük Neolitik Kenti:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: :
01.07.2012
Çatalhöyük, M.Ö. 7500 yıllarına dayanan, çok geniş bir Cilalı Taş ve Bakır Devri yerleşimidir. İnsanlık tarihinin ilk yerleşim yeri olarak kabul edilmektedir.
Çatalhöyük yerleşim yerinde, 13 yapı katı açığa çıkarılmıştır.
Çatalhöyük Neolitik Kenti, büyüklüğü, toplumun nüfus yoğunluğu, güçlü sanatsal ve kültürel gelenekleri ve zaman içindeki sürekliliği nedeniyle olağanüstüdür.
Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğuşu
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: :
2014
Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğuşu” Dünya Miras alanı, Orhangazi Külliyesi ve çevresini içine alan Hanlar Bölgesi, Hüdavendigar (I.Murad) Külliyesi, Yıldırım (I:Beyazid) Külliyesi, Yeşil (I.Mehmed) Külliyesi, Muradiye (II.Murad) Külliyesi ve Cumalıkızık Köyü bileşiminden oluşmaktadır.
Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk başkenti olarak kurulan ve külliyelerle şekillenen Bursa’nın tarih boyunca sahip olduğu önemli ticari rolü, kentteki büyük hanlar, bedesten ve çarşılarla ortaya konulmaktadır. Hanlar Bölgesi 14. yy’dan bu yana kent ekonomisinin kalbi olmuştur.
Bergama: Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı:
NİTELİĞİ :
Kültürel Peyzaj Alanı
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: :
2014
Çok katmanlı kültürel peyzaj alanı Bergama, Helenistik, Roma, Doğu Roma ve Osmanlı dönemlerine ait dokuz bileşimi içerir: Pergamon (çok katmanlı kent), Kibele Kutsal Alanı ile İlyas Tepe, Yığma Tepe, İkili, Tavşan Tepe, X Tepe, A Tepe ve Maltepe Timülüsleri.
Antik Pergamon Kenti Helenistik dönem şehir planlamacılığının en iyi örneğini temsil etmektedir. Asklepiyon ise dönemin en önemli sağlık ve eğitim merkeziydi. Bergama, Roma ve Doğu Roma dönemlerine ait katmanlar üzerine yayılmış pek çok Osmanlı mimarisi örneklerine sahiptir
Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: :
2015
Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı; iki ana bileşenden oluşmaktadır.
7 bin yıllık tarihsel varlığını sürdüren Diyarbakır Kalesi, Surları ve Burçları hala orijinal ve özgün kültür varlıklar olarak yaşamakta; Dünya tarihi için önemli bir evrensel miras özelliğini korumaktadır.
Hevsel Bahçeleri, tarihi boyunca halkın kullanımına açık sivil bir bahçe olarak özgün bir değer ortaya koymakta, tarımsal değerinin dışında, kültürel ve tarihi olarak da özgün bir yere sahip bulunmaktadır.
Diyarbakır Surları ve Hevsen Bahçeleri binlerce yıldır sürdürdükleri yaşamsal işbirliği ile Liste’ye alınmıştır.
Efes Antik Kenti:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: :
2015
“Efes” Dünya Miras alanı; Çukuriçi Höyük, Ayasuluk Tepesi (Selçuk Kalesi, St. John Bazilikası, İsa Bey Hamamı, İsa Bey Camii, Artemision), Efes Antik Kenti ve Meryem Ana Evi olmak üzere dört bileşenden oluşmaktadır.
Antik dönemin en önemli merkezlerinden biri olan Efes, tarih öncesi dönemden başlayarak Helenistik, Roma, Doğu Roma, Beylikler ve Osmanlı dönemleri boyunca yaklaşık 9000 yıl kesintisiz yerleşim görmüş ve tarihinin tüm aşamalarında çok önemli bir liman kenti ve kültürel ve ticari merkez olmuştur.
Efes, farklı dönemlere ait en üstün mimari ve kent planlama örneklerine sahip tir. M. Ö. 8. yüzyıla tarihlenen ve Antik dönemin yedi harikasından biri olarak ünlenen kült merkezi Artemision’la da ünlüdür.
Ani Arkeolojik Alanı:
NİTELİĞİ :
Arkeolojik Alan
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: :
2016
Ani Arkeolojik Alanı, yerleşim ve savunmaya çok elverişli topografyası nedeniyle tarih öncesi dönemlerden itibaren çeşitli kültürlere ev sahipliği yapmıştır.
Ortaçağ Dönemi’nde İpek Yolu’nun Kafkaslardan Anadolu’ya ilk giriş noktasında kurulmuş olan kentte, tarih boyunca süren çok kültürlülük dini ve sivil mimarinin biçimlenmesinde etkili olmuştur.
Ateşgede Tapınağı, çeşitli plandaki kiliseler ve Selçuklu Dönemine ait cami gibi farklı dinlere ait yapıları bir arada bulunduran Ani, çok kültürlü bir yapıya sahip ticaret kenti olarak Ortaçağ Dönemi mimarlık ve şehircilik tarihi içinde de özel bir konuma sahiptir.
Afrodisias:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: :
2017
Aphrodisias, Geç Helenistik Dönem’den Roma ve Bizans dönemlerine kadar süren yoğun bir fikir ve değer alışverişini gözler önüne seren, büyük ölçüde mermerden inşa edilmiş yapıların ve bunlarla ilişkili kabartma ve yazıtların istisnai ölçüde iyi korunmuş bir kültür varlığımızdır. MS 1.-5. yüzyıllar arasında bütün Akdeniz dünyasında büyük üne kavuşan, başta Roma olmak üzere, İmparatorluğun dört bir yanında imzalarını taşıyan eserleri bulunan heykeltıraşlar yetiştirmiştir. Mermer ocaklarının kente eşine az rastlanır derecede yakın olması, Aphrodisias’ın mermer heykel sanatı için yüksek kaliteli bir üretim merkezi haline gelmesinin önemli bir nedenidir.
Göbekli Tepe:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: :
2018
Göbekli Tepe, Şanlıurfa’nın 18 kilometre kuzeydoğusundadır. Alan 1963 yılında keşfedilmiş ve “V52 Neolitik Yerleşimi” olarak tanımlanmıştır. 1994 yılından sonra başlatılan kazı çalışmaları ile Göbekli Tepe’nin 12.000 yıl öncesine uzanan bir kült merkezi olduğu anlaşılmıştır. Çapları 30 metreyi bulan yaklaşık 20 yuvarlak ve oval yapının ortasında 2 adet “T” biçimli, 5 metre yüksekliğinde, kireçtaşından bağımsız sütun yr almaktadır. Yapıların iç duvarlarında da daha küçük sütunlar bulunmaktadır. Göbekli Tepe’nin, konumu, boyutları, tarihlendirilmesi ve yapılarının anıtsallığı ile Neolitik dönem için benzersiz bir kutsal alan olduğu anlaşılmıştır.
Arslantepe Ören Yeri Açık Hava Müzesi:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: :
2021
Malatya’nın 7 km. kuzeydoğusunda, Fırat ırmağının (Karakaya Baraj Gölü) batı kıyısı yakınındaki Orduzu Bahçebaşı Mahallesi 1194 parselde yer alan Arslantepe Höyüğü’nün kültür dolgusu, 30 m. yüksekliğindedir. M.Ö.5500 yıllarından M.S.11.yy’a kadar yerleşim gören höyük, M.S.5-6yy’lar arasında Roma köyü olarak kullanılmış ve daha sonra Bizans Nekropolü (mezarlık) olarak yerleşimini tamamlamıştır.
Gordion:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: :
2023
Ankara ,Polatlı ‘da yer alan Gordion Antik şehri , MÖ 1000 lerde Friglerin başkenti M.Ö. geç 8. yüzyılda hüküm sürmüş olan ünlü Frig kralı Midas’ın da şehridir.
Antik kent ve çevresinde yerleşim, 4 500 yıldır çok fazla kesintiye uğramadan gelmiş ve bugün antik kentin bitişiğindeki Yassıhöyük’te yerleşim sürmektedir.
Bu antik kentte mimarlık, ekonomi, sanat gibi alanlarda yenilikler görülmekte olup özellikle ahşap işçilikler öne çıkmaktadır.
Anadolu‘nun Ortaçağ Dönemi Ahşap Hipostil Camiileri:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: :
2023
Anadolu’nun Ortaçağ Dönemi Ahşap Hipostil Camiileri
(Konya-Eşrefoğlu Camii, Kastamonu-Mahmut Bey Camii, Eskişehir-Sivrihisar Camii, Afyon-Afyon Ulu Camii, Ankara-Arslanhane Camii) 2023
Bu camiiler serisi günümüz Türkiye’sinin farklı bir ilinde bulunan, 13. yüzyılın sonları ile 14. yüzyılın ortaları arasında Anadolu’da inşa edilen beş hipostil camiden oluşmaktadır. Camilerin olağandışı yapısal sistemi, yığma taşlardan yapılmış bir dış bina kabuğunu, düz ahşap tavanı ve çatıyı destekleyen çok sayıda ahşap iç sütun (“hipostil”) ile birleştirir. Bu camiler, yapılarında, mimari donanımlarında ve mobilyalarında kullanılan ustalıklı ahşap oymacılığı ve el işçiliğiyle tanınır.
SARDES Antik Kenti ve Bin Tepe Lidya Tümülüsleri – Manisa:
NİTELİĞİ :
Kültürel Miras
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: :
2025
Türkiye’nin kültürel zenginliklerinin uluslararası alanda tanıtılması, turizm açısından çok önemli., geleneksel el sanatlarımız ve kültürel miraslarımız, dünya genelinde takdir toplamaya devam ediyor.
Birleşmiş Milletler topluluğuna bağlı sosyal örgüt UNESCO Dünya Mirasına bir yerimizin daha ilave edilmesiyle, tarihi, mimari zenginlikler ve doğası ile zengin ülkemizin “Unesco Dünya Mirası” sayısı 22 ye ulaştı. Yeni Dünya Mirasımız;
“SARDES Antik Kenti ve Bin Tepe Lidya Tümülüsleri – Manisa“